Παρασκευή 10 Οκτωβρίου 2014

Ο Καζαντζάκης και τα Μαθηματικά



Ο Καζαντζάκης και τα Μαθηματικά

του Ν. Καστάνη


Ο Νίκος Καζαντζάκης (1883-1957) αναγνωρίζεται ως ένας από τους σημαντικότερους σύγχρονους Έλληνες συγγραφείς (μυθιστοριογράφος, ποιητής, θεατρικός συγγραφέας, δημοσιογράφος και φιλόσοφος).



Το λογοτεχνικό του έργο είναι σημαντικότατο και διαβάζεται ευρέως στην Ελλάδα και στο εξωτερικό.

Ήταν ανήσυχος άνθρωπος. Ανάπτυξε πολλές δραστηριότητες και διείσδυσε βαθιά στο κόσμο των ιδεών. Ένα όχι και όσο γνωστό σκίρτημά του στην διανοητική του πορεία ήταν και στον κόσμο των Μαθηματικών. Ήταν δύο μικρές παρεμβάσεις του που σχετίζονται με τα Μαθηματικά.

Το 1909 έγραψε ένα άρθρο στο περιοδικό “Παναθήναια” [19, (219), σελ. 71-75] με τίτλο: Η Επιστήμη Εχρεωκόπησε; 



Επρόκειτο για μια απάντηση, με τη μορφή φιλοσοφικής επιφυλλίδας, στην κριτική και επικριτική παρουσίαση της υφηγεσίας του [Ο Φρειδερίκος Νίτσε εν τη φιλοσοφία του δικαίου και της πολιτείας (1909)] σε προ-προηγούμενο τεύχος [217] του ίδιου περιοδικού. Αξίζει να σημειωθεί ότι την κριτική αυτή παρουσίαση έκανε ο Αρέτας, κάποιος μορφωμένος, πιθανότατα μαθηματικός, που χρησιμοποιούσε αυτό το ψευδώνυμο.



Δύο σημεία της κριτικής αυτής είναι ιδιαίτερα ενδιαφέροντα. Το πρώτο:



Και το δεύτερο:



Ο Καζαντζάκης αντιπαραθέτει την δική φιλοσοφική σκοπιά σημειώνοντας μεταξύ άλλων:



 Και λίγο παρακάτω:




Χωρίς αμφιβολία, αυτή η αντιπαράθεση ανάδειξε κάποιες βαθύτερες φιλοσοφικές διαθέσεις και γνώσεις για τα Μαθηματικά δύο επιφανών διανοουμένων στην Ελλάδα του 1909. Το λάθος του Καζαντζάκη με την “κυρία Λομπατσέφσκη” μπορεί να συγχωρεθεί ως άνθρωπος των γραμμάτων με νομικές κι όχι μαθηματικές σπουδές.
Λίγα χρόνια αργότερα, το 1913, με μια άλλη ευκαιρία συμβάλει, πάρεργα, στην Ελληνική μαθηματική παιδεία. Μεταφράζει, πιθανότατα για βιοποριστικούς λόγους, το βιβλίο: Αγωγή επί τη βάσει της επιστήμης, του G. A. Laisant.


Από το εξώφυλλο δεν φαίνεται ότι το περιεχόμενό του έχει σχέση με τα Μαθηματικά. Κι όμως το πρώτο του κεφάλαιο εξετάζει τα Μαθηματικά από μια διδακτική σκοπιά.



Πρόκειται για μια πολύ ενδιαφέρουσα προσέγγιση του Laisant.
Ο συγγραφέας του βιβλίου, Charles-Ange Laisant (1841–1920), ήταν Γάλλος επιστήμονας με δραστηριότητα στα Μαθηματικά και την Διδακτική τους. Υπήρξε συνιδρυτής με και συνεπιμελητής των περιοδικών: L'Intermédiaire des Mathématiciens, L'Enseignement Mathématique.

 Charles-Ange-Laisant



Αν και η επιλογή, εκτός από τη μετάφραση, του συγκεκριμένου βιβλίου ήταν του Καζαντζάκη, τότε η συμβολή του ήταν πολύτιμη, γιατί φώτισε την παραμελημένη πλευρά της Διδακτικής των Επιστημών. Κι αυτό γιατί την περίοδο εκείνη άρχισε να διαμορφώνεται στην Ελλάδα ένα σχετικό ενδιαφέρον, με την ίδρυση και λειτουργία του Διδασκαλείου Μέσης Εκπαίδευσης, όπου η Διδακτική των Μαθηματικών και των άλλων επιστημονικών μαθημάτων ήταν ένα απαιτούμενο μάθημα για την επιμόρφωση και προαγωγή των μαθηματικών και των επιστημόνων της εκπαίδευσης.




10-10-2014

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου